Dna moczanowa nazywana jest często podagrą bądź skazą moczanową. Dotyka najczęściej mężczyzn w średnim wieku i kobiety po menopauzie. Schorzenie to wywołane jest przez nadmiar kwasu moczowego w organizmie człowieka, który prowadzi do powstania kryształów w stawach, drogach moczowych, nerkach, a także w innych tkankach i ścianach tętnic. Prawidłowe stężenie kwasu moczowego w surowicy krwi nie powinno przekraczać 7 mg/d. Zwiększenie jego stężenia może prowadzić do powstania dny. Wyższe wartości kwasu moczowego mogą być skutkiem nieodpowiedniej diety, dlatego ważne jest, aby jak najwcześniej rozpocząć przestrzeganie zasad prawidłowego odżywiania. Dieta przy dnie moczanowej Celem diety w dnie moczanowej jest zmniejszenie stężenia kwasu moczowego we krwi. W leczeniu podagry zastosowanie ma dieta niskopurynowa, w której istotny jest dobór produktów, ale również sposób ich przygotowania. Prawidłowo skomponowany posiłek jest kluczem do sukcesu. Chcąc wyeliminować dokuczliwe objawy dny moczanowej oraz zahamować rozwój choroby, należy gruntownie zmienić swoje nawyki żywieniowe. O czym więc musimy pamiętać? Bardzo dobre efekty przynosi dieta wegetariańska wzbogacona o nabiał i jaja. U osób otyłych bądź z nadwagą wskazana jest dieta niskokaloryczna. Należy pamiętać o regularności spożywanych posiłków oraz o ich ilości. Spożywanie 2–3 większych posiłków w ciągu dnia utrudnia organizmowi neutralizację nadwyżki kwasu moczowego. Dlatego zaleca się spożywanie mniejszych posiłków około 4–5 razy dziennie. Jedząc mniejsze porcje organizm znacznie lepiej poradzi sobie z wydzielanym kwasem moczowym i nie doprowadzi do odkładania się go w stawach. Ze względu na nasilone gromadzenie się moczanów w nocy należy zachować 3–4-godzinny odstęp między kolacją a snem. Dzięki temu nie dopuścimy do zatrzymania ich w naszym organizmie. Duże znaczenie w diecie odgrywają również techniki kulinarne. Potrawy powinny być najlepiej gotowane na parze, duszone w wodzie, chude, o łagodnym smaku oraz pozbawione nadmiernej ilości przypraw. Całkowicie należy wyeliminować z diety potrawy pieczone oraz smażone na tłuszczu, które wzmagają wchłanianie zwrotne moczanów oraz nasilają dolegliwości. Dieta przy dnie moczanowej powinna być pozbawiona również słodkich napojów bezalkoholowych oraz soków owocowych. Naukowcy wykazali, że spożycie nawet 2 szklanek słodzonych napojów w ciągu dnia może zwiększyć ryzyko zachorowania na dnę moczanową o 85%. Okazuje się również, że silnie zagęszczony mocz oraz jego kwasowe pH prowadzą do powstania kamieni moczanowych. Dlatego w walce z dną moczanową świetnie sprawdzi się alkalizowana woda zjonizowana, która rozrzedzi mocz oraz przywróci równowagę kwasowo-zasadową. Co można jeść przy dnie moczanowej? W planowaniu żywienia poleca się produkty z ograniczoną ilością puryn lub niezawierające ich w ogóle. Zaliczyć do nich możemy: mleko, jaja, sery, niewielką ilość masła, owoce, warzywa (z wyjątkiem nasion roślin strączkowych), miód, cukier, marmolady oraz dżemy. Dozwolone są również mięsa w ograniczonej ilości – około 50g/d, gotowane w dużej ilości wody, a także produkty zbożowe. Oprócz posiłków ważną rolę odgrywają płyny. W diecie powinna znaleźć się alkalizowana woda mineralna, kawa zbożowa, herbata ziołowa, owocowa, przegotowana woda z sokiem owocowym oraz chude mleko, chudy jogurt i kefir. Należy pamiętać, że dziennie możemy spożywać żywność, z której uwalnia się około 300 mg moczanów, a w okresie ataków choroby około 120 mg. Warto wiedzieć, że na łagodzenie objawów podagry mają wpływ następujące składniki: – witamina C, którą możemy znaleźć w papryce, truskawkach, czarnej porzeczce, dzikiej róży, jarmużu, brukselce, pomarańczy czy natce pietruszki; błonnik pokarmowy, którego źródłem są kasze, makarony, warzywa, owoce, płatki owsiane oraz razowe pieczywo; foliany występujące w dużych ilościach w szparagach, awokado, soczewicy, fasoli, brokułach, szpinaku, ciecierzycy i burakach. Czego nie jeść przy dnie moczanowej? Chorzy na skazę krwotoczną powinni wykluczyć z diety grupę produktów bogatych w związki purynowe. Należą do nich podroby, dziczyzna, wyciągi z kości i mięsa, baranina, sardynki, śledzie, szproty, szpinak, grzyby, czekolada, groch, soczewica, fasola, herbata, kakao, kawa naturalna. Nie zaleca się również spożywania konserw, ostrych przypraw, wędlin, rabarbaru, alkoholu oraz tłuszczów zwierzęcych, z wyjątkiem masła i śmietany. Dieta przy dnie moczanowej – tabela produktów W ostatnich latach opracowano nowe zasady diety zalecanej dla osób z dną moczanową. Produkty klasyfikuje się na podstawie ilości wytwarzanych moczanów z określonej porcji produktu. Możemy podzielić je na 3 grupy: mniej niż 50 mg kwasu moczowego, od 50 do 100 mg kwasu moczowego, powyżej 100 mg kwasu moczowego. Podstawą diety są produkty z I grupy, spożycie produktów z II grupy powinno być zmniejszone, a w okresie ataku dny pominięte. Spożycie zaś produktów z III grupy powinno być praktycznie wyeliminowane. Tabela 1. Produkty spożywcze o niskiej zawartości moczanów Produkty Porcja (g) Ilość wytworzonego kwasu moczowego z 1 porcji (mg) mleko 200 <16 sery pleśniowe 30 2 sery żółte 30 2 ser wiejski ziarnisty 50 5 tłuszcze i oleje 10 0 mortadela 30 29 salami 30 31 szynka gotowana 30 39 kajzerki 50 11 chleb biały 50 7 chleb chrupki 30 18 makaron 60 24 buraki czerwone 200 38 cebula 200 26 cukinia 200 48 kapusta biała 200 44 marchew 200 34 ogórki 200 14 pomidory 200 22 ziemniaki 250 40 ananas 150 29 brzoskwinie 150 32 pomarańcze 150 29 truskawki 150 32 jabłka 150 21 gruszki 150 18 nasiona słonecznika 30 43 orzechy włoskie 30 8 orzechy ziemne 30 24 Tabela 2. Produkty spożywcze o średniej zawartości moczanów Produkty Porcja (g) Ilość wytworzonego kwasu moczowego z 1 porcji (mg) banan 150 86 soczewica 75 95 groch 75 71 fasola biała 75 96 dynia 200 88 jarmuż 200 96 kapusta czerwona 200 64 kapusta włoska 200 74 flądra 100 93 wołowina, mostek 100 90 parówki 100 78 Tabela 3. Produkty spożywcze o wysokiej zawartości moczanów. Produkty Porcja (g) Ilość wytworzonego kwasu moczowego z 1 porcji (mg) dorsz 100 109 łosoś 100 170 pstrąg 100 297 sardynki 100 345 szproty wędzone 100 804 krewetki 100 147 cielęcina 100 150 wołowina 100 110–120 wieprzowina 100 145–160 drób 100 110–175 podroby 100 218–554 dziczyzna 100 105–165 grzyby 200 100–184 brokuły 200 162 papryka 200 110 szpinak 200 114 kalafior 200 102 groszek zielony 200 168 por 200 148 piwo 200 24 wino, wódka 200 0 Dna moczanowa jest to choroba, z którą człowiek związany jest do końca życia. Jednak dzięki odpowiedniej diecie, zmianie stylu życia oraz przestrzeganiu zaleceń żywieniowych można złagodzić jej objawy oraz zahamować dalszy rozwój. Literatura: Ciborowska H., Rudnicka A., „Żywienie zdrowego i chorego człowieka”, PZWL, 2015, 436–438, Grzymisławski M., Gawęcki J., „Żywienie człowieka zdrowego i chorego”, Wydawnictwo naukowe PWN, 2012, 298–303, Majdan M., Borys O., „Dna i schorzenia towarzyszące podwyższonemu stężeniu kwasu moczowego”, Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie, 2010, 56 34–39, M. Jarosza, Praktyczny Podręcznik Dietetyki Dieta przy dnie moczanowej – co można jeść, a czego nie jeść? Tabela produktów - Oddano 18 głosy.